Çocuklarda Özgüven Eksikliğinin Görülmesinde Ailenin Etkisi Var Mıdır?

Özgüven; sadece çocuklarda değil yetişkin bireylerin hayatlarında dahi daha başarılı olmaları adına ve yaşam kalitesi daha yüksek – mutlu insanlar olmaları yolundaki en önemli faktörlerden biridir. Özgüven; hayatlarımızda gereksinim duyduğumuz, yaşam döngüsü içerinde karşı karşıya kaldığımıztüm sıkıntıların ve üstlendiğimiz sorumlulukların, yükümlülüklerini hissettiğimiz tüm güçlük ve zorlukların üstesinden gelmeye olanak sağlayan en temel duygudur. Bu hissiyata sahip olan çocuk veya bireylerin hem kendileri hem de bir parçası olduğu sosyal çevreleri ile olan iletişimi güçlü, olaylara hâkim, yer aldığı toplum nezdindeki artı ve eksilerin bilincinde olup kendisine ve çevreye dürüst, gerçekçi; ayrıca tüm olumlu – olumsuz durum ve neticeleriyle yüzleşebilecek cesaret sahibi kişilerdir. Özgüven sahibi her çocuk veya birey, aldıkları sorumlulukların farkındalığını yaşayan ve mücadelesini gösterebilen – güçlüklere çözümler üretebilen kişilerdir.

Özgüven eksikliği ise yapılan tüm tanımlamaların aksine; yeteneklerini ve kendi öz benliklerini şiddetli bir şekilde eleştirme, yargılama, aşırı itaatkâr olma, dürüstlükten uzak, yalnızlığı yaşama, çevre ile olan iletişimlerde uyumsuzluk, kendileri ile bir türlü barışık olamama, aşağılanma korkusu ve başkalarından gelebilecek eleştirilere de hassas olma ve tüm söz – eylemlere karşı içermişlik duygusu yaşamaktır.  Asıl önem arz eden ve bu eksikliğin temeli – özü niteliği olarak kabul edilen esas etken ise bir türlü gerçekçi olmayan hedeflerin belirlenmesi ve hedeflerin içsel olarak dayatılmasıdır. Özgüvende yetersizliklerin görülmesi gibi bir eksikliğin ortaya çıkma sebeplerinden birisi de ailelerin aşırı korumacı ya da himayeci tutum ve davranışlarıdır. Bu eylemlerin ebeveynler tarafından sergilenme maksadı, çocuklarını daha iyi yetiştirilmesi olsa da çocuk adına düşünmek, çocukların yerine getirmesi gereken iş ve eylemleri anne babalar tarafından yapılması, sorumluk vermekten kaçınmak gibi tutumlar aslında masum gözüken bir eğitim yanlışıdır. İlaveten bu yanlışa çocuğunu başka kişi veya yaşıtları içerisinde bir kıyaslama yoluna başvuran aileler, çocuklarının özgüveni de ciddi yıkımlara yol açabilmektedirler. Yapılan bu hatalar ileri de çocuklarda kendisini yetersiz görmesine, pasif bir karakter olduğuna inandırmasına, herhangi bir işi dahi tek başına yapamayacağına, içinde varsa dahi potansiyel becerilerinin gün yüzüne çıkamadan kaybedilmesine sebebiyet vermektedir.Uzmanlarca araştırmalar neticesinde özgüven duygusunun iki kısım da kategorize edilmesi, çocuklarda ki bu durumun aileler tarafından da daha net bir şekilde çocuklarını izlemelerine yardımcı olmaktadır.

İç özgüven olarak tanımlanan;

ü Çocukların kendilerini tanımaları

ü Çocukların kendilerini sevmeleri – önemsemeleri

ü Olumlu düşünce yapıları

ü Hedeflerini belirleyebilir olmaları

Dış özgüven olarak tanımlanan ise;

ü İletişim becerisi gelişmiş

ü Kendisini ifade edebilme becerisi yüksek

ü Duygu – his kontrolünü sağlayabilmesi ileri

Her iki sınıflandırma neticesinde çocuğun özgüven duygusunun ne derecede olduğu bizzat ebeveynleri tarafından gözlemlenebilme şansı vermektedir. 

Çocuklara özgüven nasıl kazandırılabilir?

Çocuklarda özgüven duygusunun gelişmesi ya da özgüven eksikliğinin giderilmesinde rol oynayan en büyük faktör, kendilerini değerli hissetmelerine bağlıdır. Ailesi ve yakınları tarafından ilgi gören, sevildiği hissettirilen, bir konuda fikrini beyan ederken dinlenilen ve düşüncelerinin önemsendiği kendisine fark ettirilen çocuklarda, kendilerine olan güvenin ve cesaretin; özgüven eksikliği yaşayan çocuklara nazaran daha yüksek olduğu gözlemlenmiştir. Çocuklarda özgüveni geliştirebilmek için yapılması önem arz eden etkenler;

Ø Çocuklara sizin için önemli olduğu hissiyatını verin

Ø Çocukların kendilerine mahsus yeteneklerini geliştirme fırsatı tanıyın

Ø Güven ortamı oluşturun

Ø Sorumluluklar verin

Ø Davranış, söz ve eylemlerinizin her an çocuğunuz tarafından izlendiği bilincinde olun

Ø Çocuğun seviyesine göre beklentilerde olun ve gerçekçi olmayan hedefler belirlemeyin

Ø Emniyette olduklarını hissettirin

Ø Zamanı birlikte değerlendirin

Tüm bu bilinç ve bilgi perspektifinde hazırlanan ve 15 ayrı uzman tarafından incelenen ve tavsiyeleri dikkate alınıp yayınlarının her birine yansıtan Başaran Yayınları,"3-5 Yaş Özgüveni ve Dikkati Geliştirme Seti” ve "5-8 Yaş Özgüveni ve Dikkati Geliştirme Seti” ile hep aynı inanç ve azimde çalışmalarını büyük bir titizlikle devam etmektedir. Siz değerli Başaran ailesinin fertlerine yine aynı kalitede ve daha gelişmiş standartlar da yayınlarıyla çalışmalarını sürdürmektedir.